Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham edib.

Qriqoryan bildirib ki, Rusiyanın icazəsi olmadan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə olmazdı.

"Bu, Rusiyadan tamamilə asılı olduğumuz vaxt baş verdi. Rusiya gəldi, Dağlıq Qarabağı əlimizdən aldı, Azərbaycana qaytardı, sonra getdi, bütün reallıq budur. Mən iddia edirəm ki, Dağlıq Qarabağı Rusiya tutub. Rusiyanın icazəsi olmadan müharibə olmazdı", - o, jurnalistlərlə brifinqdə deyib.

Qriqoryan vurğulayıb ki, Ermənistanın Rusiyadan asılılığı müharibəyə gətirib çıxarıb və siyasi kursun dəyişməsi sabitliyə çevriləcək: "Ermənistan tamamilə Rusiyadan asılı olanda bizdə müharibə yox idi? Var idi. Gəlin dəqiqləşdirək: bu mövcud vəziyyətə görə biz özümüzü müharibəyə saldıq".

Rusiya Federasiya Şurasının Beynəlxalq əlaqələr komitəsinin rəhbəri Qriqori Karasin isə "RİA Novosti"yə bildirib ki, Qriqoryanın həmin bəyanatı doğru deyil: "Erməni siyasi xadimlərinin, o cümlədən ali rəhbərliyin yazı və çıxışlarına müraciət etmək lazımdır. Bu sualların cavabları artıq orada var".

+++

Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham etməsinə Bakıdan da cavab verilib.

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev deyib ki, bu açıqlama əvvəlki və indiki Ermənistan siyasi-hərbi rəhbərliyinin məğlubiyyətini ört-basdır etmək, günahı başqasının üzərinə yıxmaq və özünə bəraət qazanmaq cəhdindən başqa bir şey deyil.

AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, Hacıyev vurğulayıb ki, "Azərbaycan ordusu döyüş meydanında öz sözünü deyərək Ermənistanın 30 il davam edən hərbi işğalına son qoyub və kapitulyasiya aktını imzalamağa məcbur edib".

"Bu kimi açıqlamalar Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyinin təfəkküründə hələ də revanşizm xülyalarının qalmasının təzahürüdür", - o əlavə edib.

21 iyun

Mirzoyan Tixanovskaya ilə görüşüb

İyunun 20-də Vilnüsə səfəri çərçivəsində Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Belarus müxalifətinin lideri Svetlana Tixanovskaya ilə görüşüb.

Görüşün təfərrüatları açıqlanmır.

"Lukaşenko rejiminə qarşı qətiyyətli mövqeyinə görə Ermənistana təşəkkür etdim, Ermənistanla demokratik qüvvələrimiz arasında sıx əməkdaşlığın davam etdiriləcəyinə ümidimi bildirdim", - Tixanovskaya X-dəki mikrobloqunda yazıb.

14 iyun

'Politico' Belarusun Azərbaycana silah tədarükündən bəhs edir

Bakı Yerevanla müharibədə eskalasiyadan əvvəl Minskdən dronlar, artilleriya və radio-elektron mübarizə (REM) üçün yeni avadanlıqlar alıb.

"Politico" bunun məxfi sənədlərdə aşkar olunduğunu bildirir. Belarus və Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) daxildir.

"Politico" ondan çox məxfi məktub, diplomatik notlar, veksellər və ixrac pasportlarına istinadla yazır ki, Belarus Azərbaycana qabaqcıl silahlar verib.

Nəşrin məlumatına görə, 2018-ci ildən 2022-ci ilə qədər Minskdən Azərbaycan ordusuna yardım göstərilib. Xidmətlərə köhnə artilleriya avadanlıqlarının modernləşdirilməsi, REM və pilotsuz sistemlər üçün istifadə olunan yeni texnikanın tədarükünün daxil edildiyi bildirilir.

Araşdırılan sənədlər arasında Belarus Dövlət Silah İxracı Agentliyinin öz hərbi-sənaye firmalarına Bakı üçün müasir artilleriya avadanlıqlarının sifarişi ilə bağlı məktubları, habelə iki dövlət arasında Azərbaycan ordusuna "Qroza-S" pilotsuz uçuş aparatları ilə mübarizə stansiyalarının alınması ilə bağlı yazışmalar daxildir.

"Politico"nun əldə etdiyi sənədlərdən birində bildirilir ki, Belarus müəssisələri "Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinin geri qaytarılmasında", həmçinin, Belarus mal və xidmətlərinin bu ölkəyə ixracında fəal rol oynayır.

Məqalədə bildirilir ki, kağız üzərində Aleksandr Lukaşenko Ermənistanın müttəfiqi olsa da, o, əvvəllər Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevi "bizim adamımız" adlandırıb və KTMT-nin ona qarşı çıxmasının "səhv" olacağını deyib.

Əliyev isə, öz növbəsində, 2022-ci ildə bəyan edib ki, "KTMT-də dostumuz Ermənistanınkından daha çoxdur ".

Ekspertlərin fikrincə, Moskvanın ən yaxın müttəfiqlərindən biri olan Belarus Kremlin üstüörtülü dəstəyi olmadan hərəkət edə bilməzdi.

13 iyun

Kreml Ermənistanın KTMT-də qalacağına ümid edir

Rusiya Ermənistanın hələ də onun müttəfiqi olaraq qalacağına ümid edir.

Bunu iyunun 13-də Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkəsinin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə münasibətlərinə dair bugünlərdə verdiyi bəyanatları şərh edərkən deyib: "Biz erməni dostlarımızla işləməkdə davam edəcəyik. Biz mövqeyimizə aydınlıq gətirəcəyik. Əlbəttə, ümid edirik ki, bütün hallarda partnyorluq və müttəfiqliyimizə sadiq qalacağıq".

Paşinyanın KTMT bəyanatlarına Rusiya XİN də münasibət bildirib. Nazirliyin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Yerevanı KTMT üzvlüyü ilə bağlı "sonsuz" deyinməni dayandırmağa çağırıb: "Biz milyon dəfə demişik ki, KTMT hər bir kəsin könüllü qoşulduğu strukturdur. Burada iştirakçı ölkələrə təzyiq göstərilməsi üçün komanda və ya inzibati sistem yoxdur. Burada qarşılıqlı hörmətli dialoq var. Burda heç kim heç kimi güclə tutub saxlamayıb".

***

Ermənistanın Belarusdakı, Belarusun Ermənistandakı səfirləri məsləhətləşmələr üçün geri çağırılıb.

Paşinyan bir daha Belarusa getməyəcəyini bildirib

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan bir daha Belarusa səfər etməyəcəyini bildirib.

Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə mürəkkəb münasibətlərindən danışan bu ölkənin baş naziri Belarus prezidentinin məlum qalmaqallı bəyanatını xatırladıb.

"KTMT ölkələrinin liderlərindən biri müharibənin hazırlanmasında iştirak etdiyini, Azərbaycanın qələbəsini ruhlandırdığını, inandığını və arzuladığını bildirir. Bundan sonra mən Belarus rəhbəri ilə KTMT formatında nəyisə müzakirə etməyə gedəcəm?", - deyən Paşinyan, bununla belə, Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) və Avrasiya İqtisadi Birliyi (AİB) çərçivəsində təmasları istisna etməyib.

"Bundan sonra bir daha Belarusa getməyəcəm. Nə qədər ki, Belarusda prezident Aleksandr Lukaşenkodur. Ümumiyyətlə, bəyan edirəm ki, bundan sonra Ermənistanın heç bir rəsmi nümayəndəsi Belarusa getməyəcək", - Paşinyan vurğulayıb.

O bildirib ki, KTMT çərçivəsində münasibətlərdə "məsələn, Belarus özü KTMT-dən çıxmaq qərarına gələrsə və ya Lukaşenko erməni xalqı üçün məqbul qaydada üzrxahlıq etsə, nəzəri olaraq dəyişiklikləri istisna etmək olmaz".

Paşinyanın KTMT ilə bağlı sözlərinin səhv anlaşıldığı bildirilir

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkənin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxması ilə bağlı sözləri səhv anlaşılıb. Bunu ölkənin xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan deyib.

"Əgər kimsə iddia edirsə ki, baş nazir Ermənistanın KTMT-dən çıxdığını deyib, o yanılır", - Mirzoyan Milli Assambleyada çıxışı zamanı deyib.

Onun sözlərinə görə, Paşinyan bildirib ki, Yerevan təşkilatdan nə vaxt çıxacağına qərar verəcək və sonra geri qayıtmayacaq: "Bu deyilib, nə az, nə çox".

Söhbət Paşinyanın iyunun 12-də parlamentdə hökumət saatı zamanı KTMT ilə bağlı dediyi sözlərdən gedir. "Çıxacağıq. Nə vaxt çıxacağımıza qərar verəcəyik. Bəs sizcə, növbəti addım nə olmalıdır?", - baş nazir bildirib.

O, KTMT-ni "köpük ittifaqı" adlandırıb. Deyib ki, onun üzvləri Azərbaycanla birlikdə Ermənistana qarşı müharibə planlaşdırıb.

Paşinyan onu da əlavə edib ki, Yerevan təşkilatdan çıxanda geri qayıtmayacaq: "Başqa yol yoxdur".

5 iyun

Yerevan Moskva ilə təmaslardan qaçır

"Ermənistan xarici işlər və müdafiə nazirlikləri xətti ilə Rusiya ilə təmaslara maraq göstərmir. Bu da Qərbin təzyiqinin nəticəsidir". Bunu TASS-a müsahibəsində Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzin bildirib.

"2023-cü ilin noyabrından bəri xarici işlər nazirlərinin görüşü olmayıb. Xarici işlər nazirlikləri arasında məsləhətləşmələr üçün başqa planın işlənib hazırlanması və yekunlaşdırılması təklifimizə tərəfdaşlar maraq göstərmədilər. Müdafiə nazirlikləri arasında əlaqələrin dinamikasının nəzərəçarpacaq dərəcədə azalması bizim günahımız deyil. Hərbi-texniki əməkdaşlıq da geriləyib. Biz bunu Yerevanı ölkəmiz ilə əlaqələri minimuma endirməyə məcbur etməyə çalışan qərbçilərin təzyiqinin nəticəsi kimi görürük", - nazir müavini qeyd edib.

Bununla belə, o, ümidvar olduğunu bildirib ki, Ermənistan hakimiyyəti problemli məqamların aradan qaldırılması istiqamətində işləmək barədə açıq səsləndirdiyi niyyətini əməldə sübut edəcək: "Biz buna hazırıq".

Eyni zamanda, M.Qaluzin Moskva ilə Yerevan arasında ikitərəfli təmasların kəsilmədiyinə işarə edib: "Bu yaxınlarda, mayın 8-də Ali Avrasiya İqtisadi Şurasının növbəti iclası çərçivəsində Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilə Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan arasında ətraflı söhbət olub. Rusiya hökumətinin sədri Mixail Mişustin fevralda erməni həmkarı ilə görüşüb".

Paşinyan: 'Ən azı iki KTMT ölkəsi bizə qarşı müharibədə iştirak edib'

Mayın 22-də parlamentdə hökumət saatında Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan Belarus liderinin bugünlərdə Bakıda verdiyi bəyanatı şərh edib.

Lukaşenko Azərbaycanda səfərdə olarkən Əliyevə deyib: "Mən bir daha düşündüm və müharibədən əvvəl, Sizin azadlıq müharibənizdən öncə söhbətimizi xatırladım. Həmin vaxt biz nahar süfrəsi arxasında ikilikdə fəlsəfi fikir yürüdürdük və belə nəticəyə gəldik ki, müharibədə qələbə çalmaq olar".

Paşinyan vurğulayıb ki, Azərbaycan prezidenti ilə görüşdə Belarus prezidenti onun dörd ildir Ermənistana demək istədiyini deyib: "2020-ci ildə 44 günlük müharibəyə hazırlıqda biz yox, müttəfiqlərimiz iştirak edib. Mən Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) üzv olan ən azı iki ölkəni tanıyıram ki, bizə qarşı müharibənin hazırlanmasında iştirak edib. Bu ölkələr bizə kömək etmək istədiklərini təqlid edirdilər. Amma o müharibə Dağlıq Qarabağla bağlı deyildi. Onlar Dağlıq Qarabağ məsələsini çoxdan özləri üçün bağlayıblar. Həmin müharibə Ermənistana aid gözləntilərin doğrulmaması ilə bağlı idi. Müharibənin məqsədi müstəqil Ermənistan dövlətinin mövcudluğuna son qoymaq idi. 9 noyabr 2020-ci il və sonrasında bu gözlənti özünü doğrultmadı".

Paşinyan 2021-ci ilin mayında, 2022-ci ilin sentyabrında və 2023-cü ilin sentyabrında oxşar cəhdlərin edildiyini, lakin uğursuz nəticələndiyini vurğulayıb. "2024-cü il mayın 9-da bir daha cəhd etdilər, amma yenə alınmadı və alınmayacaq", - o sözlərinə əlavə edib.

Bundan əvvəl Paşinyan bildirmişdi ki, KTMT-ə etibar etmək olmaz. (Quruma Rusiya, Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan daxildir) Onun iddiasına görə, KTMT 2021 və 2022-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan sərhədlərini pozması zamanı cavab mexanizmlərindən istifadə etməyib. Təşkilatdan o zaman sərhədlərin delimitasiya edilməməsi ilə bağlı bəyanat səslənmişdi.

Azərbaycan rəsmiləri isə Ermənistan sərhədlərinin pozulmasını təsdiq etməmişdi.

+++

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın verdiyi son bəyanatında Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) hansı üzvlərini nəzərdə tutduğuna aydınlıq gətirməyə çağırıb: "Düzünü desəm, mənim üçün Ermənistan Baş nazirinin hansı ölkələrdən danışması maraqlıdır. Bunu biz özümüz təxmin etməliyik, yoxsa sonradan o, hansı ölkələri nəzərdə tutduğunu özü deyəcək? Düşünürəm ki, söhbət belə ciddi bəyanatlardan gedəndə həmin ölkələrin buna münasibət bildirməsi məntiqli olardı".

Zaxarovanın sözlərinə görə, Rusiya Ermənistanın özünü "atılmış və tərk edilmiş" kimi hiss etməməsi üçün mümkün olanı edib.

Xatırlatma

1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olmuşdu. Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf 7 rayonu işğal edilmişdi.

Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük əməliyyatla ərazilərinə nəzarəti bərpa edib.

Son illər iki ölkə arasında həm Avropa İttifaqı, həm də Rusiyanın ayrılıqda vasitəçiliyi ilə sülh danışıqları aparılır.

BMT-nin Ukraynada İnsan Hüquqları üzrə Monitorinq Missiyası iyunda müharibə nəticəsində mülki şəxslər arasında ölən və yaralananlarla bağlı hesabatını açıqlayıb. Hesabata görə, iyunda Ukraynada azı 232 dinc sakin həlak olub, 1343 nəfər isə yaralanıb.

Bu ayda Ukraynada ölən və yaralanan mülki şəxslərin ümumi sayı 1575 nəfərdir ki bu da 2022-ci ilin aprelindən bəri bir ay üzrə qeydə alınan ən yüksək rəqəmdir. Bir ayda bu qədər çox mülki vətəndaşın həlak olması isə sonuncu dəfə təxminən bir il əvvəl baş verib.

BMT-nin hesabatında qeyd olunub ki, Ukrayna şəhərlərinin yaşayış məntəqələrinə uzaqmənzilli raket və döyüş dronları ilə endirilən zərbələr, iyunda mülki itkilərin əsas səbəbi olub. Ölüm sayının 53%-i bu hücumlardan qaynaqlanır.

2025-ci ilin iyununda Rusiyanın Ukrayna ərazisinə atdığı raketlərin və döyüş başlıqlarının sayı 2024-cü ilin iyun ayındakı göstəricidən on dəfə çoxdur.

Qeyd olunub ki, cəbhəyanı bölgələrdə mülki itkilərin səviyyəsi yüksək olaraq qalır. Bu, xüsusilə Xerson və Donetsk vilayətlərində yaxın məsafəli döyüş dronları ilə gerçəkləşdirilən hücumlarla bağlıdır.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio Kuala-Lumpurda keçirilən ASEAN ölkələrinin regional təhlükəsizlik forumu çərçivəsində Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovla görüşüb.

İnformasiya agentliklərinin xəbərinə görə, tərəflər arasında görüş 50 dəqiqə davam edib. Görüş zamanı müzakirə olunan mövzular arasında Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibə, İran və Suriya ətrafındakı vəziyyət, eləcə də iki ölkənin diplomatik nümayəndəliklərinin fəaliyyətinin normallaşdırılması ilə bağlı məsələlər yer alıb.

Moskva Rusiya ilə ABŞ arasında birbaşa uçuşların bərpası məsələsini də qaldırıb.

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) bəyanatında deyilir ki, Lavrov və Rubio "münaqişələrin dinc yolla həllinə, Rusiya-Amerika iqtisadi və humanitar əməkdaşlığının bərpasına, həmçinin iki ölkənin cəmiyyətləri arasında azad təmasların təşviqinə qarşılıqlı marağı təsdiqləyiblər".

"Reuters"in məlumatına görə, Rubio Lavrovla görüşündə Rusiyanın Ukraynadakı münaqişənin sülh yolu ilə həlli məsələsindəki mövqeyində çevikliyin olmamasından məyusluğunu ifadə edib. Onun sözlərinə görə, ABŞ bu münaqişənin başa çatdırılması üçün "yol xəritəsi" görmək istəyir. O, Lavrovla söhbətini "açıq və vacib" adlandırıb.

Rubio həmçinin deyib ki, Lavrov ona Ukraynada müharibənin sona çatdırılması ilə bağlı əvvəl səsləndirilməmiş yeni təkliflər barədə də məlumat verib.

"Düşünürəm ki, bu, yeni və fərqli bir yanaşmadır... Mən bunu sülhə zəmanət verən adlandırmazdım, lakin bu, bizim prezidentə çatdıracağımız konsepsiyadır", - Rubio vurğulayıb. ABŞ dövlət katibi bu təkliflərlə bağlı hər hansı detalı açıqlamayıb.

Malayziyadan sonra Lavrov Rusiyanın davamlı olaraq hərbi əməkdaşlığını gücləndirdiyi Şimali Koreyaya səfər edəcək.

Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Lyayen iyulun 10-da Avropa Parlamentində ona qarşı keçirilən etimadsızlıq səsverməsindən keçə bilib.

Avropa Parlamentinin radikal sağçı üzvləri tərəfindən irəli sürülmüş təklif üzrə keçirilən səsvermədə deputatların əksəriyyəti Komissiya prezidentini dəstəkləyib. Əgər o, bu səsverməni uduzsaydı, Fon der Lyayen və onun rəhbərlik etdiyi Komissiya istefa verməli olacaqdı ki, bu da Avropa İttifaqında xaosa səbəb ola bilərdi.

"Politico" nəşri xəbər verir ki, təklifin əleyhinə 360, lehinə isə 175 deputat səs verib, 18 nəfər bitərəf qalıb. 720 deputatdan 553-ü səsvermədə iştirak edib. Təklifin qəbul olunması üçün azı 357 deputat onun lehinə səs verməli idi.

Gözlənildiyi kimi, xanım Fon der Lyayen mübarizəyə davam edəcək, lakin onun problemləri hələ bitməyib. 2014-cü ildən bəri ilk dəfə keçirilən etimadsızlıq səsverməsi Avropa Komissiyasının prezidentinə qarşı artan siyasi narazılığı üzə çıxarır. O, Avropanın böyük bir hissəsi kimi, sağa meyl etməkdə ittiham olunur ki bu da onu müttəfiq iki əsas partiya ilə ziddiyyətə salır. Sosialistlər və liberallarla Avropa Komissiyasının prezidenti arasında fikir ayrılıqları var.

Kiyevdə Ukrayna Təhlükəsizlik Xidməti (SBU) Xüsusi Əməliyyatlar Mərkəzinin baş əməliyyat müvəkkili, polkovnik İvan Voroniç güllələnib. Hadisə bu gün səhər saatlarında baş verib.

Ali Radanın sabiq deputatı İqor Mosiyçukun məlumatına görə, naməlum şəxs "səsboğucu ilə təchiz olunmuş tapançadan beş dəqiq atəş açıb, daha sonra cinayət yerindən qaçıb".

SBU qətllə bağlı istintaqın başladıldığını bildirib.

Türkiyə hakimiyyəti istifadəçilərin sorğularına cavablarında ölkə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğana qarşı təhqiramiz ifadələr işlədildiyini əsas gətirərək "Grok" çat-botunu bloklayıb. Bu çat-bot İlon Maskın "xAI" şirkəti tərəfindən hazırlanaraq X sosial şəbəkəsinə inteqrasiya olunub.

Ankara baş prokurorunun məsələ ilə bağlı istintaqın başlanması barədə göstəriş verdiyi bildirilir. Bu, Türkiyədə süni intellekt çat-botunun qadağan edilməsi ilə bağlı ilk haldır.

Son günlərdə "Grok"un fəaliyyəti təkcə Türkiyədə deyil, həmçinin ABŞ-də və X platformasının rusdilli seqmentində də diqqət çəkib. Bir sıra istifadəçilər çat-botun bəzi paylaşımlarında antisemit məzmun və nasist lider Adolf Hitlərə təriflər olduğunu bildirib. Bundan sonra "Grok" daha əvvəl X platformasında yerləşdirdiyi bir sıra mesajları silib.

X sosial media istifadəçiləri "Grok"un Ukraynaya müdaxiləni dəstəkləyənlərlə apardığı söhbətlərə diqqət çəkiblər. Bildirilir ki, çat-bot bu cür istifadəçiləri kəskin şəkildə tənqid edir və tez-tez Ukraynanı dəstəkləyən istifadəçilərə xas olan ifadələrdən ("vatniklər", "zetniklər" və s.) istifadə edir. Eyni zamanda, "Grok"un mövqeyini əsaslandırmaq üçün məntiqi arqumentlər gətirdiyi də qeyd olunur.

Bununla belə, bəzi istifadəçilər bildirib ki, digər dialoqlarda "Grok", əksinə, Ukraynanı tənqid edir.

Çat-bot dəfələrlə həm öz yaradıcısı İlon Maskı, həm də ABŞ prezidenti Donald Trampı da onların siyasi rəqiblərinin arqumentlərindən istifadə edərək tənqid edib.

Bir gün əvvəl yayılan məlumatlara görə, "xAI" şirkəti çat-botun davranış modelində dəyişiklik edib. Bu dəyişiklik çərçivəsində çat-bota əvvəllər siyasi cəhətdən qeyri-dəqiq sayılan fikirləri səsləndirməyə, eləcə də medianın mümkün qərəzliliyini nəzərə almağa icazə verilib. Bununla belə, tərtibatçıları bildirir ki, hər bir halda çat-botun cavabları faktlara əsaslanmalıdır.

Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi (ICC) iyulun 8-də Əfqanıstandakı "Taliban" rəhbərliyi ilə bağlı həbs orderləri çıxarıb. Onlar qızlara və qadınlara qarşı cinsiyyət ayrıseçkiliyi və təqibdə, "onları əsas hüquq və azadlıqlardan məhrum etməkdə" ittiham olunur. "Taliban" sözçüsü məhkəmənin bu qərarını "cəfəng" adlandırıb və qeyd edib ki, onların rejimi bu məhkəməni tanımır.

ICC hakimləri yayımlanan bəyanatda bildiriblər ki, "Taliban"ın ruhani lideri və Əfqanıstanın de-fakto rəhbəri Heybətulla Axundzadə, eləcə də "Taliban" tərəfindən yaradılmış Ali Məhkəmənin rəhbəri Əbdül Hakim Həqqaninin "gender əsaslı təqib cinayəti" törətməsindən şübhələnmək üçün "əsaslı" səbəblər mövcuddur.

"Məhkəmənin qənaətinə görə, "Taliban" ümumi əhali üçün müəyyən qaydalar və qadağalar tətbiq etsə də, qızlar və qadınları məhz onların cinsiyyətinə görə hədəf alıb, onları əsas hüquq və azadlıqlardan məhrum edib",- ICC-nin bəyanatında vurğulanır.

"Taliban" 2021-ci ildə Əfqanıstanda yenidən hakimiyyəti ələ keçirdikdən sonra qadınların hüquqlarını kəskin şəkildə məhdudlaşdırıb və bunu İslam hüququ – şəriət tələblərini yerinə yetirməklə əsaslandırıb. Hüquq müdafiəçiləri, yerli sakinlər, hətta bəzi hallarda "Taliban" üzvlərinin özləri də qadınlara qarşı repressiyalar, o cümlədən qətllər, işgəncələr, həbs cəzaları və cinsi zorakılıq halları barədə məlumat veriblər.

Əfqanıstan rəsmi olaraq Roma Statutunun iştirakçısıdır, yəni ICC-nin yurisdiksiyası ölkəyə şamil olunur. Lakin bu sənədə qoşulmuş və ICC ilə əməkdaşlıq etmiş hökumət artıq mövcud deyil, həmin hakimiyyət "Taliban" tərəfindən devrilib.

"Taliban"ın sözçüsü Zəbiulla Mücahid orderlə bağlı X hesabındakı paylaşımında bildirib: "Bu cür cəfəng xarakterli bəyanatlar "Taliban" rəhbərliyinin şəriətə (İslam qanunlarına) olan möhkəm sədaqətinə və öhdəliyinə heç bir təsir göstərməyəcək".

O əlavə edib ki, "Taliban" hökuməti ICC-ni tanımır.

ABŞ prezidenti Donald Tramp iyulun 8-də hökumət kabinetinin Ağ evdə keçirilən iclasında bəyan edib ki, o, Rusiya prezidenti Vladimir Putindən narazıdır və Ukraynadakı müharibəni dayandırmaq istəmədiyinə görə Rusiyaya qarşı əlavə sanksiyaların tətbiqi imkanını nəzərdən keçirir.

Trampın sözlərinə görə, Putin "bizə çoxlu cəfəngiyat danışıb". ABŞ dövlət başçısı vurğulayıb ki, rusiyalı həmkarı onunla "nəzakətlə" davranır, lakin Trampın dediyinə görə, bu, əslində "heç bir əhəmiyyət kəsb etmir", çünki çox sayda insan ölməyə davam edir.

Rusiyanın son hərəkətlərinə necə cavab verəcəyi ilə bağlı suala cavabında ABŞ prezidenti Tramp bildirib ki, o, "kiçik sürpriz" edə bilər. Prezident deyib ki, bir qrup senator tərəfindən Rusiyaya qarşı hazırlanmış yeni sanksiyalar haqqında qanun layihəsini öyrənir. Trampın sözlərinə görə, həmin sənədin qəbul edilməsi onun bu məsələ ilə bağlı rəyindən asılı olacaq.

Prezident həmçinin ABŞ-nin Ukraynaya silah tədarükündəki rolunu bir daha vurğulayaraq bildirib ki, Amerika silahları sayəsində Kiyev, bir çoxlarının proqnozlaşdırdığı kimi, üç-dörd gün ərzində müharibədə təslim olmayıb. Tramp qeyd edib ki, o, yaxın zamanda Ukraynaya yeni müdafiə təyinatlı silahların göndərilməsini təsdiqləyib, çünki "Putin insanlara qarşı düzgün davranmır. O, həddindən artıq çox insan öldürür".

Prezident Trampın bu fikirləri Pentaqonun açıqlamaları fonunda səslənib. Pentaqon bildirib ki, ABŞ "ukraynalıların özlərini müdafiə etmək qabiliyyətini təmin etmək məqsədilə" bu ölkəyə əlavə silahlar göndərir və davamlı sülhə nail olmaq, qətllərə son qoymaq üçün çalışır.

"Axios" saytı Tramp administrasiyasındakı mənbələrə istinadən yazıb ki, Ağ evin rəhbəri Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskiyə "Patriot" hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün dərhal 10 raketin Kiyevə göndəriləcəyinə söz verib. Bu bəyanat Tramp ilə Zelenski arasında ötən həftə baş tutmuş telefon danışığı zamanı səslənib. "Axios"un mənbələri həmçinin qeyd edib ki, Tramp Ukrayna liderinə digər tədarük yollarının tapılmasında da yardım etməyə söz verib. Xüsusilə qeyd olunur ki, Vaşinqton Almaniyadan ABŞ-də istehsal olunmuş "Patriot" sistemlərini alaraq onları Ukraynaya ötürməyini istəyir.

Ermənistan parlamentində baş prokurorun vəsatətinin lehinə səs verilib, "Ermənistan" fraksiyasının deputatı Artur Sarkisyan toxunulmazlıq hüququndan məhrum edilib.

Səsvermədə yalnız iqtidar partiyası iştirak edib, hər iki müxalifət fraksiyası - "Hayastan" və "Pativ Unem" səsverməni boykot edib. 62 deputat qərarın lehinə səs verib.

A.Sarkisyan terrora hazırlıq və hakimiyyəti ələ keçirməkdə ittiham olunur. Baş prokuror Anna Vardapetyanın sözlərinə görə, o, etirazçıları "zərbə qrupları"na cəlb etməkdə ittiham olunur.

İyulun 7-də parlament "Ermənistan" fraksiyasının rəhbəri, keçmiş müdafiə naziri Seyran Ohanyan və franksiyanın katibi Artsvik Minasyanı toxunulmazlıqdan məhrum edib və bununla da baş prokurora müxalif deputatlara qarşı cinayət işi açmaq imkanı verilib.

Türkiyənin Samsun şəhər məhkəməsi türkmənistanlı fəallar Alişer Sahatov və Abdulla Orusovun Türkmənistana deportasiyasına qərar verib. Bu barədə Türkmən Helsinki İnsan Haqları Fondu vəkilə istinadən məlumat yayıb.

Məhkəmə qərarı iyunun 13-də çıxarılıb, lakin vəkilə bu barədə yalnız iki həftə sonra məlumat verilib. Vəkil bu qərardan yuxarı instansiya məhkəməsinə apellyasiya şikayəti verməyi planlaşdırır.

Türkiyəli hakim iddiaçıların Türkmənistana qaytarıldığı təqdirdə təqib və pis rəftar riski ilə bağlı arqumentlərini nəzərə almayıb.

A.Sahatov və A.Orusov ötən ilin aprelində Sinop şəhərində saxlanılaraq Ankaradakı deportasiya mərkəzinə aparılıb. Turkmen.news öz mənbələrinə istinadən yazır ki, mərkəzə gətirildikdən sonra fəallar Türkiyədən sığınacaq istəyiblər. Mayın 5-də onlara beynəlxalq müdafiədən imtina barədə rəsmi bildiriş təqdim olunub. Bundan əlavə, Türkiyə hakimiyyəti onlara "Türkiyənin milli təhlükəsizliyinə qarşı" fəaliyyətdə şübhəli bilinən şəxs statusu verib.

A.Sahatov "Erkin Garaýyş" (Azad Baxış) adlı YouTube kanalında Türkiyədə yaşayan həmvətənlərinin problemlərini işıqlandırır və Türkmənistan hakimiyyətini tənqid edirdi. O, 2018-ci ildə həyat yoldaşı və övladları ilə birlikdə Türkiyəyə köçmüşdü.

A.Orusov isə türkmənistanlı məmurların qanunsuz hərəkətləri və vəzifələrindən sui-istifadə hallarını sosial şəbəkələrdə paylaşırdı.

Onlar Türkmənistana deportasiya olunacağı təqdirdə orada həbs təhlükəsi ilə üzləşə bilər.

Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları Moskvada yataqxana və ibadət evlərində reydlər keçirib. Moskva üzrə İstintaq Komitəsinin məlumatına görə, bu reydlərin məqsədi "qanunsuz miqrasiyanın aşkar olunması və qarşısının alınması" olub.

Reydlər nəticəsində 500-dən çox şəxs yoxlanış üçün polis bölmələrinə aparılıb. Giriş qaydalarının və ölkədə qalma rejiminin pozulmasına görə 30-dan çox şəxs Rusiyadan çıxarılıb və inzibati məsuliyyətə cəlb olunub. "CurrentTimeTV"nin məlumatına görə, həmin şəxslərdən biri axtarışda olub.

İstintaq Komitəsi reydlərin dəqiq nə vaxt keçirildiyini və hansı ölkə vətəndaşlarının Rusiyadan çıxarıldığını açıqlamayıb.

2024-cü ilin martında Moskvadakı "Crocus City" konsert kompleksində baş vermiş terror aktından sonra ölkədə əcnəbilərə və əmək miqrantlarına qarşı siyasət sərtləşdirilib. Rusiya istintaq orqanları həmin terror aktının təşkilatçılarının Tacikistan vətəndaşları olduğunu bildirmişdi. Bundan əlavə, hüquq-mühafizə orqanları millətçi "Rus icması" təşkilatının nümayəndələri ilə birgə vaxtaşırı bazarlarda, məscidlərdə, hamamlarda və kafelərdə reydlər keçirirlər.

İyulun 7-də ABŞ prezidenti Donald Tramp deyib ki, onun ölkəsi Ukraynaya özünü Rusiyanın hücumlarından müdafiə etmək üçün daha çox silah göndərəcək.

Tramp Ağ evdə jurnalistlərə bildirib: "Biz daha çox silah göndərəcəyik. Göndərməliyik. Onlar özlərini müdafiə edə bilməlidirlər. İndi çox ağır zərbələr alırlar".

O, İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu ilə şam yeməyinin əvvəlində danışarkən deyib ki, ABŞ ilk növbədə müdafiə silahları göndərəcək.

Prezidentin bu şərhi Pentaqonun keçən həftə Ukraynaya bəzi silahların göndərilməsinin dayandırılacağı barədə yaydığı açıqlamaya zidd görünür.

Ukrayna Vaşinqtondan daha çox "Patriot" raketləri və sistemlərinin satılmasını istəyir. Bu silahlar, demək olar ki, hər gecə davam edən Rusiya hava zərbələrindən Ukrayna şəhərlərini müdafiə etmək üçün vacib hesab olunur. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski iyulun 7-də gecə yayımlanan videomüraciətində bir daha "Patriot" hava müdafiə bölmələrinin əhəmiyyətini vurğulayıb: "Biz xüsusilə Amerika tərəfi ilə "Patriot"lar və onlar üçün raketlərlə bağlı müvafiq qərarlar üzərində işləyirik".

İyulun 4-də prezident Trampla telefon danışığından sonra Zelenski deyib ki, Rusiyanın hücumları artdıqca, Kiyev səmanı müdafiə etmək qabiliyyətinin gücləndirilməsi üzərində işləyir. O, Trampla birgə müdafiə istehsalı, satınalma və investisiyaları müzakirə etdiyini bildirib.

Tramp da bu telefon danışığından sonra bəyan edib ki, Ukrayna özünü müdafiə etmək üçün "Patriot" raketlərinə ehtiyac duyur, lakin iyulun 7-də verdiyi açıqlamada konkret olaraq silahların adını çəkməyib.

Tramp münaqişəyə son qoymaqda qərarlı olduğunu bildirib və Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə artan məyusluğunu yenidən dilə gətirib.

"Mən prezident Putindən, ümumiyyətlə, razı deyiləm",- Tramp deyib.

Tramp Putinı sülh danışıqlarına məcbur etmək üçün Rusiyanın neft sənayesinə yeni sanksiyalarla hədələmişdi, amma indiyədək bunu etməyib.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin iyulun 7-də hərbi mükəlləfiyyətli şəxsin yaşayış yerini dəyişməsi barədə hərbi komissarlığa məlumat vermədiyi təqdirdə cərimələrin artırılmasını nəzərdə tutan qanunu imzalayıb

Qanun layihəsi fevralda Dövlət Dumasına təqdim edilib. Təşəbbüsün müəllifləri Dumanın Müdafiə komitəsinin üzvləri olub.

Sənədə əsasən, bu cür hüquq pozuntusuna görə cərimə 10 min rubldan 20 min rubla qədər təşkil edəcək. Yeni qanun qüvvəyə minməzdən əvvəl bu cərimələr min rubldan 5 min rubla qədər idi. Yeni qanun hərbi mükəlləfiyyətli şəxslərə, eləcə də gələcək çağırışçılara şamil olunur.

Rusiya Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, 2023-cü ildə hərbi qeydiyyat üzrə vəzifələrin yerinə yetirilməməsi maddəsi üzrə inzibati məsuliyyətə cəlb olunanlar arasında ən çox cərimə məhz yaşayış yerini hərbi komissarlığa bildirməyənlərə tətbiq edilib. Təkcə 2023-cü ildə bu səbəbdən 29 min nəfər cərimələnib. Daha 18 mindən çox şəxsə xəbərdarlıq verilib.

İyulun 7-də prezident Putin tərəfindən imzalanmış digər qanunlar arasında vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Rusiya ordusunda xidmət etməsinə imkan verən düzəlişlər də var.

Rusiyanın keçmiş nəqliyyat naziri Roman Starovoyt öz avtomobilində güllə yarası almış vəziyyətdə, ölü tapılıb. Bunu müstəntiqlər təsdiqləyiblər. Starovoyt bir neçə saat öncə prezident Vladimir Putinin sərəncamıyla vəzifədən kənarlaşdırılmışdı. Bu, Ukraynanın dron hücumlarının Rusiyada hava nəqliyyatının işini pozması fonunda baş verib.

Rusiya İstintaq Komitəsinin sözçüsü Svetlana Petrenko iyulun 7-də deyib ki, Starovoytun meyiti Moskva vilayətinin Odintsovo rayonunda öz şəxsi maşınında aşkarlanıb. O, əsas ehtimalın intihar olduğunu vurğulayıb.

Putin Starovoytun müavini, Novqorod vilayətinin keçmiş qubernatoru Andrey Nikitini müvəqqəti nəqliyyat naziri təyin edib.

Rusiya rəsmiləri Starovoytun vəzifədən çıxarılmasını aviasiya böhranıyla əlaqələndirməsələr də, təhlilçilər zamanlamanın potensial günah keçisi ilə bağlı bəzi suallar yaratdığını deyirlər.

Rusiyanın Nəqliyyat Nazirliyi iyulun 6-da ölkə boyunca 400-dək uçuşun təxirə salındığını bildirib. Moskvadakı Şeremetyevo aeroportunda 171 reys, Sankt-Peterburqdakı Pulkovoda isə 90 reys təxirə salınıb, iki saatı aşan yubanmalar olub.

Rusiyanın Müdafiə Nazirliyi ötən gecə Ukraynanın 91 dronunun vurulduğunu bildirib.

İyulun 7-də Rusiya qüvvələri Ukraynaya zərbələr endirib. Ukrayna Rusiyanın 101 dronundan 75-nin vurulduğunu açıqlayıb.

+++

"Shot" Telegram kanalının xəbərinə görə, Roman Starovoytun meyitinin yaxınlığında silah tapılıb. "Mash" isə yazır ki, Starovoyt 2023-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyinin rəhbərliyindən aldığı mükafat silahı ilə özünü vurub.

Onun meyiti Myakinino kəndindəki evində tapılıb. "İlkin məlumatlara görə, Starovoytun intiharı mümkün cinayət işi ilə bağlı ola bilər. Mənbələr bildirir ki, Kursk vilayətinin keçmiş rəhbəri Aleksey Smirnov (əvvəllər onun müavini işləyib) Roman Starovoytun əleyhinə ifadə verib", - "Baza" Teleqram kanalı yazıb.

"Kommersant" qəzeti də öz mənbəsinə istinadən yazıb ki, Ukrayna ilə sərhəddə qoruyucu tikililərin inşası üçün ayrılmış azı 1 milyard rublun oğurlanması işi üzrə təqsirləndirilən şəxslər Starovoyta qarşı ifadə veriblər və onların arasında Kursk vilayətinin keçmiş qubernatoru Smirnovun da olduğu iddia edilir.

Dövlət Dumasının Müdafiə komitəsinin rəhbəri Andrey Kartapolov RTVI-yə keçmiş nazirin ölümü ilə bağlı məlumatı təsdiqləyib. O, bunun "çox uzun müddət əvvəl" baş verdiyini deyib.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin iyulun 7-də səhər R.Starovoytu nəqliyyat naziri vəzifəsindən azad edib. Starovoyt 2024-cü ilin mayından bu postda çalışırdı. Daha əvvəl isə o, Kursk vilayətinin qubernatoru olub. Onun vəzifədən azad olunmasının səbəbi açıqlanmayıb.

İyulun 4-də ABŞ-nin Texas ştatında baş vermiş dağıdıcı daşqınlar nəticəsində azı 82 nəfər həyatını itirib, onlarla insan hələ də itkindir. CNN telekanalı rəsmilərə istinadən xəbər verir ki, ən çox zərər çəkmiş bölgələrdən biri olan Kerrdə 68 nəfər həlak olub, onlardan 28-i uşaqdır.

Yüzlərlə yerli, ştat və federal fövqəladə hallar əməkdaşı axtarış-xilasetmə əməliyyatlarında iştirak edir.

Kerrin şerif idarəsinin məlumatına görə, 100-dən çox hava, su və quru nəqliyyat vasitələri xilasetmə işləri üçün səfərbər edilib.

Texas hərbi qüvvələrinin bildirdiyinə görə, bu əməliyyatlar nəticəsində 520 nəfər xilas edilib - onlardan 361 nəfəri "Black Hawk" helikopterləri ilə hava vasitəsilə təxliyə olunub, 159 nəfər isə yerüstü əməliyyatlarla xilas edilib.

Prezident Donald Tramp deyib ki, təbii fəlakətə görə Texasa federal dəstək davam etdiriləcək və o, cümə günü - iyulun 11-də ştata, ehtimal ki, səfər edəcək.

Rusiya Nəqliyyat Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, Moskva vaxtı ilə iyulun 6-sı saat 18:00-a qədər Rusiyanın üç böyük hava limanında - Moskvanın "Şeremetyevo", Sankt-Peterburqun "Pulkovo" və Nijni-Novqorodun "Çkalov" hava limanlarında təxminən 400 reys ləğv edilib və ya gecikib.

Nazirlik açıqlamasında bildirib ki, səbəb Ukrayna dronlarının hücumları fonunda və əlverişsiz hava şəraiti ilə əlaqədar uçuşların təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə tətbiq olunan məhdudiyyətlərdir.

Rusiya Nəqliyyat Nazirliyinin bildirdiyinə görə, ən uzunmüddətli məhdudiyyətlərlə "Çkalov" hava limanı üzləşib.

Sərnişinlər Sankt-Peterburq və Moskva arasında səfərlər üçün qatar biletləri almağa başlayıb və bu, bilet çatışmazlığı yaradıb.

"Kommersant" qəzetinə müsahibə verən ekspertlər hesab edir ki, iyulun 5-6-da hava nəqliyyatının çökməsi aviaşirkətlərə təxminən 20 milyard rubla başa gələ bilər.

Rusiya Müdafiə Nazirliyi isə bəyan edib ki, iyulun 6-sı axşam saatlarına qədər hava hücumundan müdafiə vasitələri 48 Ukrayna dronunu zərərsizləşdirib. Onlardan doqquzu Moskva ətrafında, ikisi isə Leninqrad vilayəti üzərində olub.

Ukraynanın dron hücumları Rusiya qüvvələrinin Kiyevə qarşı həyata keçirdiyi hava zərbələrinin ardınca gəlib.

İyulun 5-də Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski müttəfiqlərlə əldə edilmiş yeni razılaşmaları alqışlayaraq bildirib ki, bu razılaşmalar Rusiya ilə mübarizə üçün "yüz minlərlə" yeni dronun təmin olunmasına imkan verəcək. O əlavə edib ki, Kiyev "Rusiyanın bu müharibəyə görə məsuliyyət daşıdığını hiss etdirəcək" yeni addımlara hazırlaşır.

Ukrayna lideri Qərb tərəfdaşlarına müraciət edərək daha çox silah göndərilməsini və Rusiyaya qarşı əlavə maliyyə sanksiyalarının tətbiqi ilə təzyiqlərin artırılmasını istəyib.